Fason ve Fasonculuk Nedir?

Günümüzde işletmelerin üretim kapasitelerinin yetmediği, zaman açısından hızlı teslimatın söz konusu olduğu veya uğraşmak istemediği işlerde fason işçilik ve imalat, işletmelerde yara bandı görevi görmektedir.

Peki, nedir bu fason işçilik ve imalat? 

     Birçok sektörlerde çoğunlukla uygulanan ve hammaddelerin bizzat işi veren işletmece sağlanıp, işçiliğinin bedeli karşılığında başka işletmece yapılmasıdır. Daha başka bir ifadeyle yapılacak işi sizin adınıza başkasını yapması da diyebiliriz.

   Özellikle büyük ölçekli imalathanelerde ürün çeşitliğinin üretim ve takibi zordur. Çok çeşitli ürün üretilmesi büyük ölçekli üretim yapan imalathaneler için ekonomik bir yöntem olmayışı ve serbest piyasada rekabetçi üretim yaparak pazarın ihtiyaçlarını karşılatacak şekilde ürün çeşitliği gereksinimini fason üretim sistemini ortaya çıkarmıştır. Örnek vermek gerekirse; özellikle tekstilde çalışan işçilere makine ve çalışma alanı verilerek onların küçük atölyeler açmaları sağlandı. Bazı işletmelerde bu ufak atölyeler büyük fabrikaların içinde yer aldı. Böylece hem maliyeti düşürmüş oldular, hem de üretimde sürekliliği sağladılar. Fason üretim günümüzde de aynı temel esasları üzerine çalışma ilkeleriyle devam etmektedir.

Fasonculuk yetenek gerektirmeyen montaj işleriyle başlayarak, zamanla özgün tasarım ve teknoloji üretimine geçmiştir.

     Örneğin; büyük markalara fason iş yapan firmalar, sadece markalara iş yaparak büyük bir gelişme sağlayamayacağını anlayınca, çalıştığı firmalara onların hammaddeleri, teknolojik alt yapısı ve bilgi birikimiyle onların markalarını üretebileceklerini söylediler. Böylece büyük markaların teknolojisini kendisine transfer ederek büyük bir büyüme seviyesi yakalamışlardır. Bu örneği çoğu Çin’de faaliyet gösteren firmalar başarıyla uygulamışlardır.

     Dünyada fasoncular arasında, üretim şirketlerinin yanı sıra hizmet sektöründe faaliyet gösterenler de önemli büyüklüklere ulaşmıştır. Örneğin temizlik şirketleri günümüzde hızla artmakta ve büyümektedir. Sadece fasonla üretim yapan firma, bugün kendi imkanlarıyla yeni üretim gerçekleştiren dev firmalar haline gelmiştir.

Bir firma her zaman fason iş yapan olarak kalmamalıdır. 

    Marka yaratmak, markalaşmaya çalışmak veyahut marka satın almak daha ileriye gitmesi açısından şarttır. Boynuz kulağı her zaman geçmelidir. Aksi takdirde her zaman çırak olarak kalmaya mahkumdur. Tedarikçilik ise şirketlere yenilikçiliği ve yaratıcılığı öğretiyor, dünyayı tanımalarına olanak sağlıyor. Marka yaratma yolunda şirketlere çok önemli katkılar sağlıyor. Büyüklerin çalışma sistemlerini öğreniyorlar. Bundan sonra marka yaratmaya adım atmak gerekiyor. İyi tedarikçi veya fasoncu olabilirsiniz ama bu yeterli değildir. Sizden daha ucuza yapanlara veya yapabileceklere karşı o işi her zaman kaybetme riskiniz vardır.

Hiç tasarım yapmadan, yenilik ortaya çıkarmadan sadece bu benim için yeterli diyerek kendini üretime adayanlar daha ne kadar yol alabilir? 

    Her zaman bizden daha ucuza üretim yapabilen üreticiler karşımıza çıkacaktır. Gelecekte fikirler, patentler ve ticari sırların savaşına tanık olacağız. Üretim nasıl olsa bir şekilde yapılacak. Ancak işletmelerimizin sürdürülebilirliğini güvence altına almak istiyorsak üretimin yanı sıra tasarımı da yapmalıyız. Mutlaka Ar-Ge ile katma değerli üretim yapmalıyız.